به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و پایش آثار اقتصادی کرونا به نقل از روزنامه سپید، این روزها نگرانی از خطر بیماری کرونای جهش یافته و آغاز موج چهارم بیماری کووید19 به دلیل عادی انگاری‌هایی که در رفتار مردم دیده می‌شود خواب را بر چشمان جامعه پزشکی کشور که تقریبا یکسال است درگیر بیماری کرونا هستند حرام کرده است. فارغ از تمامی این هشدارها این بار اول نیست که پروتکل‌های بهداشتی شکسته می‌شوند و خطر موج جدید نیز از هر زمان دیگری نزدیک‌تر می‌شود.
نگرانی از چرخش ویروس در اقلیم‌های متفاوت کشور
تقریبا روزی نیست وزیر بهداشت، معاونان یا فرماندهان استانی ستاد عملیات کرونا در مورد شکننده بودن وضعیت کنونی بیماری اعلام هشدار نکنند.
سعید نمکی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در آخرین سخرانی خود در میان مسئولان ستاد مقابله با کرونای استان هرمزگان اظهار کرد: «همکارانم نگرانند وقتی فوجی از مسافرت به استانی را می‌بینند که بیماری کرونا را با سختی مهار کردند خستگی‌مان دو چندان می‌شود، وقتی هجمه‌ای از سفر را به استانی می‌بینیم که سرریز بیماری ممکن است گرفتارش کند، همه را نگران می‌کند. ما می‌دانیم مردم خسته و نیازمند سفرند و کسبه نیازمند چرخه اقتصادی هستند اما هیچ آفتی جز طولانی شدن بیماری برای اقتصاد کشور خطرناک تر نیست.»
نمکی با تاکید بر اینکه همه باید به هم کمک کنیم تا چرخش بیماری کرونا در کشور متوقف شود، تاکید کرد: «وقتی از سفر نگران می‌شویم برای این است که بیش از 10 کشور اروپایی وسعت اقلیم و تنوع ژنتیکی داریم و این ویروس در هر چرخه و ژنتیکی قابلیت تغییر دارد به طور مثال ژنتیک هرمزگان با کردستان و سیستان و بلوچستان متفاوت است و نباید اجازه چرخش بدهیم.»
وزیر بهداشت ادامه داد: «همکاران من هم داغدار هستند و نازنین‌ترین شهدا را برای مهار کرونا تقدیم کردیم، اخیرا مراسم‌هایی برگزار می‌شود که پروتکل‌ها در آن رعایت نمی‌شود نظیر کاشان که امیدوارم از این دست اقدامات تکرار نشود. انتظار رعایت پروتکل‌ها را داریم تا شکسته شدن آن بار جدیدی بر دوش مردم نگذارد، چرا باید داغ مادران، همسران و فرزندان کادر شهید درمان را بر دلشان بگذاریم با بی‌توجهی و عدم رعایت پروتکل‌ها و این موضوع انتظار بالایی از مردم نیست.»
نمکی تاکید کرد: «حق داریم به اندک رعایت نکنندگان بگوییم بس است بی خیالی و بی توجهی، در شهری نیست که سفر کنم و تصاویر شهیدان کادر درمان دلم را به درد نیاورد. خانواده سلامت عزادار است و نباید با بی توجهی بیشتر از این داغ دلشان را تازه کنیم، آن فردی که جلوی دسته ای راه می افتد و جمعیتی را با خود همراه می‌کند به دنبال ثابت کردن چه چیزی است و این موضوع جز سنگین‌تر کردن بار بیمارستان‌ها هیچ نتیجه‌ای ندارد.»
احتمال آغاز موج جدید بیماری در نیمه دوم بهمن‌ماه
همزمان با وزیر بهداشت، علیرضا زالی فرمانده ستاد عملیات کرونا تهران بزرگ از خطر طغیان دوباره بیماری در نیمه دوم بهمن‌ماه ابراز نگرانی کرد و گفت: « با توجه به افزایش شاخص مراجعه سرپایی، اگر این شرایط پیوستگی داشته باشد و منجر به افزایش تعداد بستری، مرگ و میر شود در نیمه دوم بهمن‌ماه موج بعدی بیماری را خواهیم داشت.»
وی همچنین تصمیم برای بازگشایی‌های اخیر را شتاب‌زده توصیف کرد و گفت: «شتاب‌زدگی در روند لغو محدودیت‌ها در این شرایط بی‌ثبات، می‌تواند بازگشت موج بیماری را به همراه داشته باشد. ریتم بازگشایی‌ها باید متوازن‌تر، منطقی‌تر و با شیب ملایم تر صورت گیرد، به ویژه در پایتخت که شرایط ناپایدارتر و شاخص ها روبه افزایش هستند.»
همین موضوع ظهر روز جمعه نیز توسط سیما سادات لاری سخنگوی وزارت بهداشت نیز بیان شد، و گفت: «شرایط کرونا در کشور همچنان بی ثبات و شکننده است، در این شرایط نباید دچار خوش‌بینی کاذب شویم. تجربه مبارزه با بیماری کووید19 در کشور به خوبی نشان می‌دهد که رابطه مستقیم و معنی‌داری میان کاهش رعایت پروتکل‌های بهداشتی و افزایش موارد بستری روزانه ناشی از بیماری و به دنبال آن افزایش مرگ و میر ناشی از آن وجود دارد.»
وی افزود: «مبارزه با بیماری همچنان ادامه دارد و امیدواریم با تقویت و استمرار همکاری مردم در عمل به توصیه های بهداشتی و پرهیز از هرگونه عادی انگاری شرایط مجددا شاهد خیز بیماری در بهمن و اسفند ماه سال جاری نباشیم.»
اتحاد مردم و مسئولان در عادی پنداری کرونا
هشدارها در مورد طغیان مجدد بیماری کووید19 و آغاز موج چهارم آن در حالی افزایش پیدا کرده است که بسیاری در کنار مردم، مسئولین را نیز مقصر عادی انگاری کرونا می‌دانند.
حسین کرمانپور، رئیس اورژانس بیمارستان سینا و مدیرکل روابط عمومی سازمان نظام پزشکی در این رابطه به سپید گفت: «تا شرایط این بیماری کمی بهبود پیدا می‌کند، مردم و مسئولان دست به دست هم داده و رفتارهایشان همانند روزهای قبل از بیماری می‌شود. از سوی دیگر مسئولان دولتی نیز در این رابطه نظارتی نداشته و کاملا دموکراتیک با این موضوع برخورد می‌کنند.»
وی افزود: «انسان فطرتا محدودیت گریز بوده و تا شرایط برای او مهیا شود قید و بندها را کنار می‌زند و رفتار پی از محدودیت‌های اجتماعی را از سر می‌گیرد. استفاده از ماسک، اجتناب از دورهمی و رعایت فاصله اجتماعی محدودیت است تا شرایط بهبود پیدا می‌کند این محدودیت‌ها نیز کنار زده می‌شوند.»
وی علاوه بر مردم و مسئولان دولتی، مدیران نظام سلامت و جامعه پزشکی را در مورد عادی پنداری شرایط مقصر قلمداد کرد و گفت: «ما پزشکان نیز در این باره بی تقصیر نیستیم. مدیران نظام سلامت در این تصور هستند که اگر اعلام کنند که آمار‌ها کاهش پیدا کرده روحیه مردم تقویت خواهد شد و رفتارهای فرهنگی و اجتماعی بهتری در پیش خواهند گرفت، این در حالیست که مردم از این روش فرهنگی استقبال نمی‌کنند و چه بسا با عادی پنداشتن وضعیت رفتارهای معمولی زمان بدون بیماری را از سر گیرند. باید خبر صحیح را به مردم بدهیم و به آنها روحیه ببخشیم، اما دولت باید محکم نظارت‌ها را اجرا کند و این گونه نباشد که وقتی می‌گوییم آمار‌ها کاهش یافت یا وضعیت زرد است دولت نیز از موضع نظارتی خود پایین بیاید. دولت تا زمانی که بیماری کرونا وجود دارد و واکسن و داروی موثر نداریم باید به خاطر جان مردم و نه تثبیت سیاسی و اقتصادی، محکم بایستد و از فاز کنترل و برخورد با متخلفان کوتاه نیاید.»
بی شک عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی از سوی مردم و عادی پنداشتن وضعیت کرونا در حال حاضر تنها ریشه در گفتار و کردار مسئولان یا مورد وضعیت بیماری ندارد. بلکه ویژگی‌های جامعه شناختی مردم، وضعیت روانی و مواردی چون سرمایه‌های اجتماعی و فرهنگی طبقات و اقشار مختلف در بروز هر رفتار اجتماعی نقش ویژه‌ای ایفا می‌کند. این روزها افراد معروف یا قولی سلبریتی‌ها نیز دچار این بیماری شده و در رسانه‌های مختلف خبرساز شده‌اند، لذا اینکه گفته شود تنها یک قشر خاص به تله عادی پنداری کرونا گرفتار می‌شوند کاملا غلط بوده و باید در جستجوی ریشه‌های روانی و اجتماعی این موضوع بود.
وادادگی روانی در پی طولانی شدن بیماری
جواد صالحی فدردی روانشناس و عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد در این رابطه به ایرنا، گفت: «متاسفانه شاهد هستیم که برخی افراد به دلیل عدم درک عمیق این موضوع نسبت به رعایت کردن دستورالعمل‌ها پایبند نیستند که این امر شاید ناشی از تفاوت بین درک موضوع و دانستن آن است زیرا اگر شخصی متوجه باشد که این بیماری خطرناک چه قدر جدی است حتماً برای سلامت خود و اطرافیانش دقت بیشتری خواهد کرد.»
وی ادامه داد: «فرد ممکن است به صورت کاذب احساس کند بهداشت را رعایت کرده است و با خود بگوید این خطر برای من رخ نخواهد داد و در رعایت دستورات بهداشتی کاهل باشد از سوی دیگر عوارض این بیماری بعد از بهبودی مشخص نیست و برخی افراد دارای مشکلات کلیوی شده اند که تا پایان عمر درگیر آن خواهند بود.»
این روانشناس گفت: «نکته دیگر این است که افراد به خاطر طولانی شدن زمان شیوع ویروس کرونا دچار نوعی خستگی روحی و اضمحلال شده‌اند زیرا وقتی انسانی به صورت طولانی مدت درگیر بحرانی باشد به طور ناخودآگاه دچار وادادگی روانی و خستگی روحی شده و نسبت به بحران شکل گرفته بی تفاوت می‌شود.»
وی ادامه داد: «در شرایطی که ویروس کرونا در میان جامعه وجود دارد و همچنین مساله اقتصاد و معیشت باعث شده تا فشار زیادی بر اقشار پائین دست جامعه وارد آید به همین دلیل شاهد عدم رعایت بهداشت در میان این افراد هستیم.»
بیشتر بخوانید:
لزوم مدیریت قوی افکار عمومی
غلام رضا حسنی جامعه شناس نیز با تاکید بر لزوم مدیریت قوی افکار عمومی در چنین شرایطی گفت: « دولت فقط در ماه‌های ابتدایی شیوع ویروس کرونا توانست افکار عمومی را کنترل کند و بعد از آن شاهد هستیم که دیگر نتوانست همچون گذشته افکارعمومی مردم را در جهت رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی کنترل کند. برخی افراد الگو ساز جامعه همچون مسئولان، هنرمندان و ورزشکاران بدون رعایت الزامات بهداشتی در مراسم و مناسبت حضور پیدا می‌کنند و این رفتار باعث می‌شود تا جامعه نسبت به خطر بیماری کووید19 احساس حساسیت کمتری کند.»
وی ادامه داد: «همچنین گاهی شاهد تصویب قوانینی هستیم که ضمانت اجرایی مناسبی ندارند و یا بدون توجه به شرایط اقتصادی خانواده‌ها و کسب و کارها، باعث تحمیل هزینه گزافی به جامعه بدون حمایت دولت می‌شوند و به همین دلیل خانواده‌ای که توان تامین هزینه مایحتاج بهداشتی خود را ندارد ضوابط بهداشتی را رعایت نمی‌کند.در چنین شرایطی، فرد به اجتماع، اعتماد کمتری پیدا می‌کند و هنجارهای اجتماعی را کمتر مورد توجه قرار می‌دهد.»